مقایسه نتایج تصویربرداری بیولومینسانس در چهار مدل القاء شده اندومتریوز

اندومتریوز با حضور نابجای بافت شبه اندومتر، که معمولا حاوی غدد و استرومای اندومتری است، شناخته می‌شود. این ضایعات معمولا درون حفره لگن ایجاد شده و باعث ایجاد مشکلات تولیدمثلی می‌شوند.گزینه‌های درمانی اندومتریوز محدود و شامل جراحی و برداشت ضایعات و سرکوب هورمون‌های تخمدانی می‌باشد. اندومتریوز تنها در انسان و تعدادی از پریمات‌ها به صورت خودبخودی تظاهر پیدا می‌کند ولی در موش و سایر جوندگان نیازمند القای مدل می‌باشیم. هدف مطالعه حاضر، استفاده از روش غیر تهاجمی تصویربرداری بیولومینسنت برای مقایسه 4 مدل اندومتریوز ایجاد شده در موش‌ها بوده است.

ابتدا به 4 روش مختلف اندومتریوز در موش‌ها  القاء شد. به طور خلاصه به ترتیب مدل اول یا DO (القای قاعدگی با تزریق هورمون به موش donor از نوع CAG-luc-GFP و سپس جداسازی اندومتر دسیدوالیزه شده از میومتر زیرین و تزریق به حفره صفاق موش‌های گیرنده از نوع wild-type FVB/N، در هر دو گروه موش، تخمدان‌ها برداشته شد.) در مدل دوم یا DI دقیقا مشابه مدل اول عمل شد با این تفاوت که تزریق بافت اندومتر به موش‌های گیرنده دارای تخمدان سالم صورت پذیرفت. در مدل سوم یا NI بافت اندومتر از میومتر رحم موش دهنده سالم نوع CAG-luc-GFP جدا شده و سپس به حفره صفاق موش سالم گیرنده نوع wild-type FVB/N تزریق شد.

در روزهای 10، 21، 31 و 42 پس از القای مدل در همه گروه‌ها، تصویربرداری بیولومینسانس صورت پذیرفت. برای این منظور پس از بیهوشی با ایزوفلوران، به موش‌ها 1/5 میلی‌گرم نمک پتاسیم لوسیفرین تزریق شد. پس از انکوباسیون 5 دقیقه‌ای جهت به گردش در آمدن لوسیفرین و رسیدن به اپتیمم فعالیت بیولومینسنت ، موش‌ها با استفاده از Photon IMAGER تصویربرداری شدند. سطح لومینسانس در مناطق مورد نظر (ROIs) مربوط به لگن، شکم و تنه موش اندازه‌گیری شد. از ROI یکسان در کل آزمایشات استفاده شد و فعالیت بیولومینسنت در جلو و سپس در پشت هر موش به مدت 7 دقیقه ثبت گردید.

درصد موش‌های دارای ضایعات بیولومینسنت کانونی در7،21 و42 روز پس از تزریق بافت اندازه گیری شد.7،21 و42 روز پس از تزریق بافت اندازه‌گیری شد.که نتایج نشان دهنده کاهش تدریجی تعداد موش‌هایی بود که در هر چهار مدل، ضایعات ناشی از اندومتریوز القایی قابل تشخیص داشتند.

در روز 7 بعد از تزریق بافت، %90 موش‌های گروه DO و DI ضایعات داشتند، %96 موش‌ها در گروه NI و %100 موش‌ها در گروه MI ضایعات را داشتند. در روز21 ، 60% از موش‌های 80DO% از موش‌های 66DI% از موش‌های NI و90% از موش‌های MI ضایعات بیولومینسنت داشتند. همچنین این تجزیه و تحلیل در روز 42 پس از تزریق بافت تکرار شد و مشخص شد که 40% از موش‌های موش‌های 50DO% از موش‌های DI و تنها 31% از موش های NI و 71% از موش‌های MI هنوز ضایعات بیولومینسنت را داشتند.

تصویربرداری طولی از موش‌ها نشان داد که در مدل‌های DO و DI ضایعات کاهش تدریجی در اندازه را نشان می‌دهند و بین 50  تا 60 درصد ضایعات در نهایت تا 6 هفته پس از تزریق بافت برطرف می‌شود. با این حال، تنوع بیشتری در شدت سیگنال ضایعه در مدل‌های NI و MI مشهود بود. به طور خلاصه نتایج نشان داد، مدل‌های القای اندومتریوز در موش،  یکسان نبوده و ماهیت بافت رحمی اهدا کننده، یک شاخص مهم جهت حضور ساختارهای غدد اپیتلیال و دوام  یا پیشرفت طولانی مدت ضایعات اندومتریوزی می باشد. یکی از یافته‌های مهم این است که استفاده از اندومتر شبه قاعدگی ضایعاتی موقتی، که تا 6 هفته وضوح بالایی را نشان می دهد، ایجاد می‌کند. تفاوت‌های آشکار در هریک از مدل‌ها ممکن است نشان‌دهنده ناهمگونی یا زیرگروه‌های متفاوت موجود در زنان مبتلا به اندومتریوز باشد و ممکن است تفاوت‌های مجزایی را در مکانیسم‌ها و علت بیماری منعکس نماید. این یافته‌ها در زمینه کشف درمان‌های بالقوه در مدل‌های موشی اندومتریوز حیاتی می‌باشد و ممکن است در شناسایی زیرگروه‌هایی که به درمان‌های خاص پاسخ می‌دهند و یا پاسخ نمی‌دهند، کمک نماید.

لینک خبر

تیم علمی:

تیم علوم تولید مثل باشگاه پژوهشگران آزمایشگاه پیش بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران

تهیه کننده خبر:

محدثه شمسی، کارشناسی بهداشت عمومی، دانشگاه علوم پزشکی البرز

تایید کننده خبر (منتور):

دکتر کیاندخت کیانی، استادیار پژوهشی بیولوژی تولید مثل، پژوهشگاه رویان